آیا به قرارداد مشاوره مالیات تعلق می‌گیرد؟

بسیاری از کسب‌وکارها ناگزیر می‌شوند تا از خدمات مشاوره کسب‌وکار استفاده کنند. با وجود مزایای این نوع خدمات، اما معمولا میزان و نحوه پرداخت مالیات قراردادهای مشاوره برای صاحبان کسب‌وکار محل سوال است.

منظور از قرارداد مشاوره چیست؟

استفاده از خدمات مشاوره علاوه بر زندگی شخصی، در دنیای کسب‌وکار نیز رواج زیادی دارد. صاحبان شرکت‌ها، صنایع و کارخانجات نیاز دارند تا در دوره‌های مختلفی از سال از تخصص مشاوران حرفه‌ای استفاده کنند.

ارائه این تخصص در قالب قرارداد مشاوره امکان‌پذیر خواهد بود. در غیر اینصورت ممکن است دو طرف مشمول ریسک‌ها و خسارت‌هایی شوند. انعقاد قرارداد مشاوره باعث حفظ حقوق دو طرف خواهد شد.

اما این نوع از قراردادها دارای برخی نکات مهم هستند که مالیات قرارداد مشاوره یکی از مهم‌ترین آنها است. در ادامه بعد از بررسی ویژگی‌های این نوع از قراردادها، به بحث مالیات قراردادهای مشاوره نیز اشاره می‌کنیم.

قرارداد مشاوره‌ای قراردادی است که براساس آن یک کسب‌وکار در مدت زمان مشخص از تخصص و تجربه یک فرد حقیقی یا حقوقی استفاده می‌کند و در قبالش به آن شخص دستمزد مشخصی نیز پرداخت می‌کند.

قرارداد مشاوره برای دو طرف تعهداتی را به همراه دارد که باید از قبل آن را در قرارداد مشخص کرده باشند. در واقع این نوع از قراردادها ویژگی‌های خاص خود را دارند. از بارزترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

دو طرف قرارداد: مشخصات و اطلاعات هویتی و همچنین اقامتگاه دو طرف قرارداد باید به طور مشخص ذکر شود. در غیر اینصورت قرارداد مذکور فاقد اعتبار لازم خواهد بود. مشخصات دو طرف قرارداد باید در همان ابتدا ذکر شود.

مدت زمان: یکی دیگر از اطلاعات مهم در قراردادهای مشاوره‌ای، مدت زمان قرارداد است. این زمان باید به صورت دقیق در قرارداد ذکر شود.

تعهدات دو طرف: اما اصلی‌ترین و مهم‌ترین بخش قراردادهای مذکور به تعهدات طرفین اختصاص دارد که باید به صورت دقیق و مشخص ذکر گردد. وظایف و حقوق دو طرف باید کاملا روشن شود.

چگونگی پرداخت: نیاز است که نحوه پرداخت حق‌الزحمه مشاوره به صورت دقیق در قرارداد ذکر شود تا در آینده مشکلی رخ ندهد.

این موارد معمولا مهم‌ترین نکات مربوط به انعقاد قرارداد مشاوره بودند. با این حال، معمولا بنا به هر مورد، بندها و نکات دیگری نیز ممکن است وجود داشته باشد. از جمله آنکه برخی از کسب‌وکارها تمایل دارند تا بند مربوط به تعهد محرمانگی اطلاعات کسب‌وکارشان را نیز اضافه کنند.

 آیا به قرارداد مشاوره مالیات تعلق می‌گیرد؟

این سوال یکی از پرتکرارترین سوالات فعالان حوزه کسب‌وکار است. در پاسخ باید گفت که براساس قانون به این نوع از قراردادها نیز مالیات تعلق می‌گیرد و اینگونه نیست که معاف از مالیات باشد.

چرا که در این خصوص قانون مالیات‌های مستقیم تکلیف را مشخص کرده که در ادامه به آن می‌پردازیم. از آنجا که اکثر مشاوره‌ها مربوط به مسائل حقوقی بوده، بنابراین بیشتر ابهامات و سوالات افراد در خصوص مالیات قرارداد مشاوره، حقوقی است.

لازم به ذکر است در خصوص مالیات قراردادهای مشاوره اساسا تفاوتی بین انواع مختلف مشاوره وجود نداشته و همگی آنها مشمول یک نرخ مالیات هستند.

ماده 86 قانون مالیات‌های مستقیم به موضوع مالیات قراردادهای مشاوره اشاره کرده که جزئی از مالیات بر حقوق محسوب می‌شود. این ماده قانونی اشاره می‌کند:

«پرداخت‌کنندگان حقوق مکلف‌ هستند که هنگام پرداخت هر حقوق یا تخصیص آن، مالیات متعلق را طبق ماده 85 این قانون محاسبه، کسر و تا پایان ماه بعد ضمن تسلیم فهرسیتی متضمن نام و نشانی دریافت‌کنندگان حقوق و میزان آن به اداره امور مالیات محل پرداخت و در ماه‌های بعد فقط تغییرات را صورت دهند.

اما تبصره 1 ماده 86 قانون مالیات‌های مستقیم نیز به صورت مفصل‌تر و جزئی‌تر به این بحث ورود پیدا کرده است. این تبصره قانونی اشاره می‌کند:

«در مورد پرداخت‌هایی که از طرف غیر از پرداخت‌کننده اصلی حقوق به اشخاص حقیقی به عمل می‌آید، پرداخت‌کنندگان مکلف هستند مالیات متعلق را با رعایت معافیت‌های قانونی مربوط به حقوق به جزء معافیت موضوع ماده 84 این قانون، به نرخ مقطوع ده درصد (10 درصد) محاسبه، کسر و حداکثر تا پایان ماه بعد با فهرستی حاوی نام و نشانی دریافت‌کنندگان و میزان آن به اداره امور مالیات محل پرداخت کنند. در صورت تخلف مشمول پرداخت مالیات و جریمه‌های متلق خواهند بود.»

در تفسیر تبصره 1 ماده 86 قانون مالیات‌های مستقیم چندین نکته وجود دارد که به زبان ساده آن را بیان می‌کنیم:

اولا: مالیات مشاوره اشخاص حقوقی یا هر نوع مشاوره دیگر، مشمول پرداخت مالیات با نرخ ده درصد خواهد بود. یعنی کارفرما باید به میزان 10 درصد از مبلغ قرارداد را به عنوان مالیات به اداره امور مالیاتی پرداخت کند. به عنوان مثال، اگر مبلغ قرارداد 10 میلیون تومان باشد، باید 1 میلیون از آن را به عنوان مالیات قرارداد مشاوره پرداخت کند. این کار بر عهده کارفرما و نه مشاور خواهد بود.

ثانیا: نکته مهم دیگر آن است که مالیات قرارداد مشاوره یک نوع مالیات بر حقوق محسوب می‌شود. با این تفاوت که پرداخت کننده آن پرداخت کننده اصلی حقوق به حساب نمی‌آید. یعنی اینگونه نیست که مشاور همانند سایر کارمندان در استخدام کارفرما بوده باشد و همان شرایط بر وی حکم‌فرما باشد.

ثالثا: برخی به اشتباه تصور می‌کنند که مالیات حق مشاوره به نرخ پنج درصد است. این در حالی است که نرخ پنج درصد مربوط به قراردادهای تحقیقاتی، پژوهشی و امثال آنها بوده که تبصره 2 ماده 86 قانون مالیات‌های مستقیم به آن اشاره کرده است.

مالیات قرارداد مشاوره ساعتی به چه صورت است؟

قراردادهای مشاوره معمولا به دو صورت پیمانکاری و ساعتی بسته می‌شود. در خصوص مشاورانی که به صورت ساعتی با کارفرمایان خود همکاری می‌کنند، تبصره 1 ماده 35 قانون کار تکلیف را مشخص کرده است. این افراد براساس میزان ساعتی که برای کارفرما فعالیت می‌کنند، دستمزد خود را دریافت خواهند کرد.

تبصره 1 ماده 35 قانون کار بیان می‌کند که «چنانچه مزد با ساعت انجام کار مرتبط باشد، مزد ساعتی و در صورتی که براساس میزان انجام کار یا محصول تولید شده باشد، کارمزد و چنانچه براساس محصول تولید شده یا میزان انجام کار در زمان معین باشد، کارمزد ساعتی نامیده می‌شود.

بسیاری تصور می‌کنند که مالیات قرارداد مشاوره ساعتی با نرخ دیگری محاسبه یا به صورت دیگری است. این در حالی است که این نوع از قراردادها نیز مشمول تبصره 1 ماده 86 قانون مالیات‌های مستقیم بوده و مسمول پرداخت مالیات به نرخ 10 درصد هستند که باید توسط کارفرما پرداخت شود.

علاوه بر مالیات قرارداد مشاوره ساعتی، یک نکته دیگر نیز در خصوص این نوع از قراردادها وجود دارد. یکی از مزایای قراردادهای ساعتی آن است که معمولا مشاور مشمول قانون کار شده و از برخی حقوق دیگر نظیر بیمه، حق خوار و بار، مسکن و برخی مزایای دیگر برخوردار می‌شود. البته این میزان مزایا باید مرتبط با ساعات کار آنها در طول ماه باشد.

 نکات مهم در خصوص نحوه پرداخت مالیات حق مشاوره

در قسمت‌های قبل اشاره کردیم که مالیات مشاوره قرارداد حقوقی و سایر انواع مشاوره، مشمول پرداخت مالیات به نرخ 10 درصد خواهد بود. اما در خصوص نحوه پرداخت مالیات حق مشاوره چندین نکته وجود دارد که اشاره به آنها خالی از لطف نیست.

نکته اول آن است که کارفرما بعد از پردخت مالیات در هر ماه، رسید و مستندات پرداخت را باید به مشاور مربوطه تحویل دهد تا در جریان کار قرار گیرد.

مساله دیگر بحث در نظر گرفتن زمان پرداخت مالیات بوده که اهمیت زیادی دارد. در قانون از عبارت «تا پایان ماه بعد» در این خصوص استفاده شده است.

نکته بعدی در خصوص نوع قرارداده مشاوره است. در صورتی که قرارداد مشاوره به صورت ساعتی باشد، مشمول قانون کار و حق بیمه و مزایای دیگر خواهد بود.