حمل و نقل دارای جنبه های گوناگونی است. در یک رده بندی کلی می توان آن را به سه بخش زیر ساخت، وسایل نقلیه، و بهره برداری طبقه بندی نمود. زیر ساخت شامل شبکه های حمل و نقل ( جاده ها، خطوط راه آهن، راه های هوایی، راه های آبی، خطوط لوله حمل مواد و غیره…) و پایانه ها ( مانند فرودگاه ها، ایستگاه های راه آهن، ایستگاه اتوبوس و بندرها) می باشند. وسایل نقلیه عموما در شبکه ها حرکت می کنند مانند خودروها، قطارها و هواپیماها.

بهره برداری دربرگیرنده فعالیتهایی است که کنترل سامانه را انجام می دهند( مانند چراغ های راهنمایی و شیب سنج ها، خط گردان های راه آهن، کنترل آمد و شد هوایی و غیره) و همچنین سیاستهایی مانند چگونگی اداره امور مالی حمل و نقل ( مانند استفاده از عوارض جاده ای یا مالیات سوخت در حمل و نقل بزرگ راهی).

شرکت فورواردر چیست؟

فورواردر یک لغت خارجی است و معانی مختلفی دارد. در فرهنگ علوم اقتصادی تالیف دکتر منوچهر فرهنگ درباره معنی فورواردر این چنین آمده است: نماینده حمل و نقل، متصدی حمل و نقل، صادر کننده و یا حمل کننده کالای تجاری، شخصی یا موسسه انتفاعی که وظیفه اش جمع آوری مال التجاره و فرستادن آن طبق دستور به مقصد معین است.

فورواردرها که در متون حقوقی از آنها به عنوان (بارفرابر) (کارگزار حمل و نقل) (واسطه یا نماینده حمل و نقل) یاد می کنند، اشخاصی هستند که نقش آنها تسهیل تجارت است تا حدی که تجار به چیزی بیش از فروش کالا نیاز نداشته باشند. با تحقق این امر فورواردر همه اقدامات و ترتیبات بعدی را برای انتقال کالا از طریق مرزهای بین المللی انجام میدهند تنوع نقش های یک فورواردر در ارتباط با حمل کالا و عملیات لجستیک بسیار زیاد و دایما رو به گسترش است. این نقش ها طیف گسترده ای از ارائه مشاوره و انعقاد قرارداد با متصدی حمل به نمایندگی از جانب مشتری، تا انجام کلیه تشریفات گمرکی و مدیریت امور اتفاقی، به اصالت، را پوشش می دهد. فورواردرها از خود وسیله حمل ندارند لیکن وسیله حمل را تدارک می بینند و کالاهای مشتریان خود را به نام خود به شرکتهای حمل کننده تحویل می دهند.

به بیان ساده شرکتهای فورواردر در نقش واسطه و سیستم توزیع را در حمل و نقل بازی می کنند و پس از توافق با فرستنده یا صاحب کالا، با حمل کننده قرارداد منعقد میکنند و کالا در عمل توسط حمل کننده اثلی حمل می شود.

شرکتهای فورواردری در زمینه حمل و نقل دارای تجارب با ارزشی هستند و خدمات متنوعی از قبیل بسته بندی برای حمل، انبارداری، جمع آوری، انتخاب و معرفی بهترین مسیر حمل، انتخاب بهترین حمل کننده مناسب، صدور اسناد، ترتیب بیمه کالا، انجام امور گمرکی کالا، نظلرت در تخلیه و بارگیری، نظارت بر اقدامات بارشماری و غیره انجام می دهند. لیکن فعالیت اصلی فورواردرها همان تصدی امور مربوط به حمل کالا است.

تفاوت فورواردر و کریر در این است که فورواردر شخص یا شرکتی است که در مقابل اجرت، ترتیبات حمل و نقل کالا از یک کشور به کشور دیگر را فراهم می کند.

شرکت نماینده

هر شرکت حمل که به سمت مقصد معینی حرکت می کند، اصولا باید در مقصد نماینده ای داشته باشد تا بتواند امور مربوط به عملیات بندری و هماهنگی با مقامات دولتی یه علاوه تسویه حساب، صدور ترخیصیه و تحویل کالا به صاحبان آن را انجام دهد. بنابراین شرکتها اقدام به انتصاب نماینده در مقصد مورد نظر نموده و طی انعقاد قرارداد وظایف و مسئولیتها و حقوق نماینده مزبور را مشخص می نمایند. به نوعی نماینده دفتر شرکت حمل در مقصد تلقی می شود و به مقامات محلی پاسخگو است.

شرکت متصدی حمل بدون وسیله حمل (NVOCC)

در سال 1984 کشتیرانی ایالت متحده امریکا مشاغلی تحت عنوان متصدیان حمل بدون وسیله حمل را ایجاد نمود. تحت تاثیر شیوه حمل و نقل مرکب، گروه هایی با نام متصدیان حمل بدون داشتن وسیله، وارد فعالیت حمل و نقل شده اند. این متصدیان حمل، بارنامه را برای حمل کالا با کشتی یا وسیله حملی صادر می کنند که نه مالک آن هستند و نه اداره آن را بر عهده دارند و عمدتا در حمل کالا با کانتینر فعالیت می کنند، زیرا گسترش استفاده از کانتینر برای حمل و نقل کالا باعث گسترش و تسهیل حمل و نقل مرکب شده است. در کشتی رانی کانتینری که امروزه بیشتر فعالیت مربوط به کشتی رانی لاینر را شامل می شود، شرکت کشتی رانی، مدیریت کشتی و بار را بر عهده دارد. یعنی هم مالک کشتی است و هم مالک کانتینرها.

با روی کار آمدن شرکتهای حمل فاقد وسیله حمل شیوه کاری به این سمت گرایش می یابد که کشتی رانی ها فقط مدیریت کشتی را به دست بگیرند و مدیریت کانتینر و بار بر عهده شرکتهای حمل فاقد وسیله حمل گذاشته شود.

در سال 1984 کشتیرانی ایالت متحده امریکا مشاغلی تحت عنوان متصدیان حمل بدون وسیله حمل را ایجاد نمود. تحت تاثیر شیوه حمل و نقل مرکب، گروه هایی با نام متصدیان حمل بدون داشتن وسیله، وارد فعالیت حمل و نقل شده اند.

آفکو | مرجع حمل و نقل بین المللی