صندوق ضمانت صادرات ایران

یكي از عواملي كه همواره موجبات نگراني صادركنندگان را فراهم مي آورد، وجود ريسك هاي سياسي و تجاری در روند صادرات آنها مي باشد، چرا كه تحقق هر يك از اين ريسك ها موجب عدم وصول وجه كالا و خدمات صادره از سوي آنها مي گردد.

عدم وصول به موقع مطالبات از خريداران خارجي در اغلب اوقات صادركننده را در تنگناي مالي قرارداده و در نتيجه باعث ناتواني در ايفای تعهدات مالي وي به اعتبار دهندگان داخلي و گاهي اوقات منجر به ورشكستگي كامل  مي گردد.

به منظور تشويق صادركنندگان به توسعه فعاليت هاي صادراتي خود و كاهش نگراني آنها در اين زمينه و ارائه پوشش هاي لازم به آنها در مقابل ريسك هاي سياسي و تجاري، دولت ها اقدام به ايجاد شركت هاي بيمه اعتبار صادراتي مي نمايند.

اين قبيل شركت هاي بيمه عمدتاً وابسته به دولت و متكي به حمايت های مالی آن بوده و اغلب ريسك هايی را پوشش مي دهند كه معمولاً از سوي شركت های بيمه تجاری قابل پوشش نيستند.

در اين راستا و به منظور تامين امنيت مالي صادركنندگان ايراني و در نتيجه توسعه موثر صادرات غير نفتی كشور، صندوق ضمانت صادرات ايران به عنوان يكي از زيرمجموعه هاي وابسته به وزارت بازرگاني با شخصيت مالي و حقوقي مستقل تاسيس گرديد.

اين صندوق به پشتوانه حمايت هاي مالي دولت، علاوه بر پوشش ريسك هاي سياسي و تجاري صادرات، با صدور انواع ضمانتنامه اعتباري، به تامين منابع مالي مورد نياز صادركنندگان نيز كمك مي نمايد.

توضیحی خلاصه در رابطه با صندوق ضمانت صادرات :

این صندوق یک نهاد دولتی است و آن طور که از نامش پیداست، صادرات ایران را ضمانت می کند و زیر نظر وزارت صمت مشغول به فعالیت است و کار صدور متنوع بیمه نامه و ضمانت نامه صادراتی به منظور پوشش ریسک سیاسی و اقتصادی و تجاری صادرکنندگان کالا و خدمات را بر عهده دارد و در کنار بانک توسعه صادرات ایران، برای توان افزایی صادرکنندگان کالا و خدمات و کاهش نگرانی بازگشت سرمایه و کاهش ریسک فعالیت صادراتی، تلاش دارد.

همکاری های بین‌المللی صندوق

صندوق ضمانت صادرات ایران، به عنوان موسسه بیمه اعتبار صادراتی (ECA) رسمی ایران، برای ارائه خدمات بهینه به صادرکنندگان کشور، فعالیت های بین‌المللی متنوعی را انجام می‌دهد که از جنبه‌های مختلف حائز اهمیت می‌باشند.

اهم این موارد عبارتند از:

همکاری های بین‌المللی صندوق متضمن دسترسی به روزآمدترین اطلاعات تخصصی و استانداردها در حوزه بیمه اعتبار صادراتی می‌باشد که این امر تاثیر مستقیمی بر عملکرد بهینه صندوق در سطح «کلاس جهانی» دارد.

صندوق به عنوان موسسه بیمه اعتبار صادراتی رسمی ایران، در تعاملات بین‌‌‌المللی، علاوه بر نمایندگی صنعت بیمه اعتباری ایران، سعی می‌نماید با انجام رایزنی‌های موردنیاز، به تسهیل شرایط صادرات و سرمایه‌گذاری ایرانیان در خارج از کشور کمک نماید.مذاکرات مختلف صورت گرفته به ویژه در حوزه حمایت از رتبه ریسک اعتباری ایران در اجلاس های متعدد، که تاثیر مستقیمی بر تجارت و سرمایه‌‌گذاری کشور داشته، نمونه بارز این امر است.

ارتباط این صندوق با نهادهای خارجی همچون اتحادیه‌ها، بانک ها، موسسات دولتی و نیمه دولتی، شرکت ها و … منجر به اخذ اطلاعات اعتباری آن نهادها و نیز مذاکره و رایزنی با هدف حمایت از صادرات تحت پوشش صندوق گردیده و در نهایت باعث بهبود خدمات صندوق به مشتریان خواهد شد.

مشارکت و ارائه خدمات از سوی نمایندگان صندوق در بسیاری از هیات‌های تجاری، اجلاس های کمیسیون مشترک و …، عقد قرارداد صادراتی تجار بخش خصوصی کشور با خریداران خارجی را تسهیل می‌نماید.

فراهم نمودن بستر لازم برای تسهیم ریسک در قالب اتکائی و یا بیمه مشترک از دیگر زمینه‌هایی است که به بهبود ظرفیت صندوق در ارائه خدمات حمایتی به صادرکنندگان کمک می‌نماید.

صندوق همچنین در مواقع مورد نیاز به نهادهای مالی، بانکی و بیمه‌ای خارجی، برای تامین مالی، پوشش بیمه‌ای و … در ایران، خدمات مشاوره‌ای ارائه می‌دهد که این امر تاثیر مستقیمی بر تامین مالی پروژه‌ها در ایران و نیز جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی دارد.

تعاملات بین المللی صندوق با هدف انجام وظایف فوق، در چارچوب‌های ذیل انجام می‌شود:

عضویت در اتحادیه‌ها و موسسات بین‌المللی ومنطقه ای از جمله «اتحادیه برن-کلوپ پراگ»، «اتحادیه امان»، آژانس چند جانبه تضمین سرمایه ­گذاری(میگا)»، «موسسه اسلامی بیمه سرمایه‌ گذاری و اعتبار صادراتی (ICIEC)»

مشارکت در اجلاس کمیسیون مشترک و سایر هیات‌های تجاری با هدف هموار نمودن بستر لازم برای صادرات و سرمایه‌گذاری ایرانیان در خارج از کشور و ارائه خدمات مختلف به صادرکنندگان کشور

انعقاد یادداشت تفاهم یا موافقت‌نامه همکاری با موسسات همتای بیمه اعتبار صادراتی ملی (ECAS) ، اگزیم بانک ها، بیمه‌گران اعتباری خصوصی و … در کشورهای مختلف

هدف از تاسیس صندوق ضمانت صادرات ایران :

نیل به اهداف عالی دولت در زمینه توسعه صادرات غیرنفتی از طریق:

پوشش مطالبات صادرکنندگان از خریداران خارجی در برابر ریسک های سیاسی و تجاری با صدور انواع بیمه نامه های کوتاه، میان و بلند مدت.

امکان تامین مالی فعالیتهای صادراتی صادرکنندگان از طریق صدور انواع ضمانت نامه های اعتباری به نفع بانک ها و موسسات اعتباری داخلی.

انواع خدمات صندوق ضمانت صادرات ایران:

پوشش قراردادهای صادراتی

پوشش طرح های سرمایه گذاری

پوشش طرح های تامین مالی قبل و بعد از حمل

ارائه خدمات مشاوره ای

انواع  اعتبارات صادراتی

اعتبارات صادراتی کوتاه مدت (تا ۲ سال)

اعتبارات صادراتی میان مدت (۲ تا ۵ سال)

اعتبارات صادراتی بلند مدت(بیش از ۵ سال)

بیمه اعتبار صادراتی چیست؟

پوشش خطر عدم پرداخت خریدار در سررسید مقرر می باشد که می تواند در پایان دوره اعتبار (پرداخت یکباره در انتهای دوره) و یا در سررسیدهای مقرر در طی دوره اعتبار (پرداخت اقساطی دوره اعتبار) باشد.

عدم وصول به موقع مطالبات از خريداران خارجي در اغلب اوقات صادركننده را با بحران نقدينگي مواجه ساخته و در تنگنای مالي قرار مي دهد و در نتيجه باعث ناتواني وي در ايفاي تعهدات مالي به اعتبار دهندگان داخلی و گاهی اوقات منجر به ورشكستگی كامل وی می گردد.

از اين رو مؤسسات بيمه اعتبار صادراتي (ECAS)، به عنوان يكی از اجزاء مهم و حياتي نظام مالي صادراتي و يكي از اركان زيربنايی اقتصادي جهت كاهش ريسك صادركنندگان اهميت می يابند.

وظيفه اصلي مؤسسات بيمه اعتبار صادراتي بيمه نمودن قراردادهاي صادراتی در مقابل خطر عدم پرداخت مي باشد. اين مؤسسات خطر كلاهبرداري، تقلب و ورشكستگي را مديريت نموده و از اين طريق صادركنندگان و بانك ها را در برابر خسارات احتمالي حمايت نموده  و در عين حال اعتبار اعطايي بانك ها به صادركنندگان را تحت پوشش قرار مي دهند.

بدين ترتيب مؤسسات اعتبار صادرات با بسط فرصت هاي بازار امكان و قدرت رقابت صادركنندگان را در مقابل رقبايشان فراهم مي آورد.

ريسك های تجاری و سياسی

سرمایه گذار نگاه می کند که ببیند آینده و وضعیت بازار چگونه خواهد بود و شرکت را مورد تحلیل قرار می دهند. زمانیکه سرمایه گذار اعتماد داشته باشد که آینده وضعیت خوبی دارد و بازگشت سرمایه وجود دارد و اصل و سود مورد انتظار فراهم می شود این اعتماد منجر به افزایش شاخص بورس خواهد شد.

یکی ازموارد مهم این است که دولت با سیاست های پولی، مالی و اقتصادی طوری برنامه ریزی کند تا مردم به بازار سرمایه اعتماد کنند چرا که این اعتماد نقش اساسی دارد.

بنابراین عامل مهم سیاست های پولی مانند تعیین نرخ بهره،‌ تعیین نرخ اوراق مشارکت و سیاست های مالی مانند مالیات و کمک های دولت این ها همه آثار سیاست هایی است که یک دولت می تواند روی بازار سرمایه داشته باشد. در این شرایط طبیعی است در صورتی که انتظار سرمایه گذار تامین شود شاخص بورس هم مثبت خواهد شد و هم استمرار خواهد داشت.

ريسك های تجاری:

ریسک ناشی از انجام تجارت و کسب‌وکار در یک صنعت خاص یا یک محیط خاص را ریسک تجاری گویند. ریسک تجارت می تواند در هر کجا و در هر زمان رخ دهد. خطای مدیران بزرگ و ناکارآمدی کارکنان همیشه عامل شکست یک کسب و کار نیست .

استنكاف خريدار از قبول كالای صادرشده يا خدمت انجام شده.

عدم پرداخت بهای كالا يا خدمت در سررسيد مقرر.

عدم توانايی مالی خريدار به دليل ورشكستگی يا اعسار يا توقف.

ريسك های سياسی

مسائل سیاسی، بین المللی و از طرفی دیگر ریسک هایی که بر خود شرکت هم وجود دارد مانند ریسک رقبا، ‌واردات کالاهای مشابهی که شرکت تولید می کند عوامل برونی است که روی شاخص بورس تاثیر گذار هستند.

انتظارات سرمایه گذران از آینده بازار بسیار مهم است و اگر ببیند امنیت سیاسی ، اقتصادی و بین المللی برقرار است طبیعتا علاقه مند به سرمایه گذاری خواهد شد. بررسی های علمی نشان می دهد که انتظار سرمایه گذار از وضعیت سهم  مورد نظر بسیار اثرگذار خواهد بود.

اینها عواملی است که روی بازار سرمایه ما تاثیر گذار بوده و از سوی دیگر قیمت های جهانی محصولاتی که در داخل نیز تولید می شود اهمیت دارد.

مثال: قیمت فولاد، ‌مس،‌ نفت و کالاها و محصولات اساسی که در بازارهای بین المللی در بازارهای سرمایه معامله می شود طبیعی است که اگر قیمت فولاد افزایش پیدا کند روی قیمت فولاد ما هم تاثیر گذار خواهد بود. اما  باید گفت همه صحبت ها درصف انتظار سرمایه گذار خلاصه می شود چرا که بسیار مهم است  و اگر ریسک های سیاسی و بین المللی کاهش پیدا کند بازار سرمایه هم رونق پیدا خواهد کرد.

عوامل موثر :

بروز جنگ يا حالت جنگ.

تيره شدن روابط و يا قطع روابط سياسي با كشور خريدار به نحوي كه در نتيجه آن ، صادركننده موفق به دريافت مطالبات خود در سررسيد آنها نشود.

اعمال سياستهاي اقتصادي كه موجب مسدود شدن مطالبات صادركنندگان شود.

اعمال سياستهاي مربوط به محدوديتهاي وارداتي و ارزي در كشور خريدار.

سلب مالكيت از خريدار بر اثر ملي شدن يا مصادره اموال به نحوي كه موفق به دريافت مطالبات خود نشود.

ساير عوامل خارج از حيطه اختيار صادركننده و خريدار كه به تشخيص هيات مديره صندوق موجب عدم وصول مطالبات صادركننده شود.

منبع: آیکسپورت

صندوق ضمانت صادرات ایران، به عنوان موسسه بیمه اعتبار صادراتی (ECA) رسمی ایران، برای ارائه خدمات بهینه به صادرکنندگان کشور، فعالیت های بین‌المللی متنوعی را انجام می‌دهد که از جنبه‌های مختلف حائز اهمیت می‌باشند.

آفکو | مرجع حمل و نقل بین المللی