مالکیت معنوی

امروز یکی از مهم ترین مفاهیمی که با پیشرفت علم و تکنولوژی و به خصوص اینترنت در زمینه مسائل فکری و مالکیتی مطرح می شود بحث مالکیت معنوی است.

برای اینکه بدانیم مالکیت معنوی چیست باید در ابتدا تعریفی ساده و جامع از این مفهوم ارائه دهیم که عبارتند از حقی که برای هر فرد خلاق ، هنرمند و ایده پرداز به واسطه چیزی که خلق کرده و از فکر او ناشی شده است وجود دارد؛ یا به عبارت بهتر می توان گفت:” مالکیت معنوی به حق و حقوقی اطلاق می شود که  یک اثر خلاقانه، یک نوآوری و یک اعتبار کسب و کار را از مخاطرات پیش رو حفاظت می کند.

به عنوان مثال طراحان به واسطه ایده پردازی و خلاقیتشان و نویسنده گان به خاطر اثری که خلق کرده اند بر ایده و اثر خود حق دارند که این حق مالکیت فکری نام گرفته است، در حقیقت اموال فکری از اموال منقول هستند که متضمن ابتکار و تخیل هستند و معمولاً به عنوان «آفریده‌های فکری» شناخته می‌شوند. کپی رایت (حق تکثیر)، علائم تجاری، اسرار تجاری و حق اختراع‌ها از اقسام مالکیت فکری هستند.

حقوق مالکیت فکری این دسته از فعالیت ها، ایده ها، طراحی ها و.. را که در ظاهر جنبه مادی ندارد مورد حمایت خود قرار می دهد تا به نوعی هم باعث پیشرفت علم و انگیزه در جامعه باشد و هم حق و حقوق افراد خالق آثار را مد نظر قرار دهد.

حال این پرسش مطرح می شود که قانون مالکیت معنوی در ایران چیست؟ آیا قوانین ایران جایگاهی برای احقاق این حق درنظر گرفته اند یا خیر؟ در این خصوص باید بیان داشت که از دیرباز مسئله ی مالکیت فکری مورد توجه قرار داشته است، «قانون ثبت علائم و اختراعات» مصوب ۱۳۱۰ و آئین‌نامه اصلاحی آن مصوب ۱۳۳۸ به حق مخترع و مالکیت فکری در حوزه صنعت و تجارت می‌پردازند.

پیمان بین‌المللی معروف به « اتحادیه پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی و تجارتی و کشاورزی » مصوب ۱۸۸۳، که ایران در سال ۱۳۳۷ به آن ملحق شده، از دیگر اسناد قانونی ایران در این زمینه‌است. در زمینه حق مؤلف و هنرمند نیز قانون حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان مصوب ۱۳۴۸ و آئین‌نامه اجرائی آن مصوب ۱۳۵۰ در کنار «قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی» مصوب ۱۳۵۲ از منابع قانونی در حقوق ایران در این زمینه‌ است. تصویب قانـــون حمایت از نشانه های جغرافیایــــی کالا (مصوب ۷/۱۱/۱۳۸۳) و آئین نامه مربوط (مصوب ۱۳۸۴)، از سوی دیگر تصویب قانون  ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی، علائم تجارتی (مصوب ۱۳۸۶) و آئین نامه اجرائی مربوط (مصوب سال ۱۳۸۷) نمونه هایی از تلاش های انجام گرفته برای قانونمند تر کردن مفهوم مالکیت فکری در ایران است.

موضوع دیگری که به نظر می رسد باید با آن آشنا شد نحوه ی ثبت اختراعات در ایران است، متقاضیان ثبت اختراعات می توانند با مراجعه به سامانه مالکیت معنوی اختراعات که در اینجا می توانید بدان دسترسی داشته باشید به ثبت اختراع بپردازید. برای توضیحی مختصر از فرآیند ثبت اختراع باید بیان داشت ارائه اظهارنامه برای ثبت اختراع تنها بصورت الکترونیک و از طریق ورود به حساب کاربری امکان پذیر است.

هر اظهارنامه اختراع استوار به مستنداتِ زیر می باشد:

خلاصه توصیف

توصیف

ادعانامه

نقشه فنی (در صورت لزوم)

ضمائم مذکور باید به صورت فایل های جداگانه آماده و ذخیره شوند تا هنگام تنظیم اظهارنامه اختراع بارگذاری گردند. موارد ذکر شده کلیتی از چگونگی ثبت اختراع در سامانه ی مرکز مالکیت معنوی (سامانه ی ثبت اسناد و املاک کشور) بود. در اینجا شما می توانید راهنمای ثبت اظهارنامه ی اختراع را مشاهده نمایید.

در آخر بحث باید بیان داشت که با توجه به تحولات پیرامون زندگی انسان ها و نقش اینترنت و ابزار های دیجیتال در زندگی حقوق مالکیت معنوی نقشی پر رنگ تر از گذشته به خود گرفته است، نقش غیرقابل انکار حقوق مالکیت فکری در تحوالت صنعتی و تجاری، موجب شده این موضوعات وارد نظام های حقوقی کشورها شود و حجم قابل توجهی از قوانین ومقررات، به آن اختصاص یابد .

منبع: بیان امروز

مالکیت معنوی به حق و حقوقی اطلاق می شود که  یک اثر خلاقانه، یک نوآوری و یک اعتبار کسب و کار را از مخاطرات پیش رو حفاظت می کند.

آفکو | مرجع حمل و نقل بین المللی