نگاهی اجمالی به کلیات لجستیک (حمل و نقل) بخش دوم
لجستیک و حمل و نقل
نگاهی اجمالی به کلیات لجستیک (حمل و نقل)
زیرساختهای مورد نیاز شبکه خدماتی لجستیک در حمل و نقل
به غیر از ترمینال یا پایانه های ساده (که البته برخلاف پایانه های موجود کشور که صرفا دارای امکانات تخلیه و بارگیری است) زیربناهای شبکه خدماتی لجستیک حمل ونقل جاده ای از انواع مختلفی از زیرساختهای خدماتی تشکیل میشود که به شکل زیر قابل دسته بندی است. البته باید اضافه کرد که عملا بنادر خشک که در فصل قبل بررسی شد، یکی از انواع زیرساختهای شبکه خدماتی لجستیک است و نقشی مشابه با سایر زیرساختها دارد که در این فصل بررسی میشود.
۱-دسته بندی زیرساختهای شبکه خدماتی لجستیک حمل و نقل
۱-۱-انبارها (Warehouses)
اولین و مهمترین نوع زیرساختهای شبکه خدماتی لجستیک حمل ونقل هستند که به منظور تکمیل خدمات حمل ونقل پشتیبان تولید/توزیع (inbound /outbound) ساخته میشوند. در حالت کلی ۴ نوع انبار مختلف به منظور تکمیل خدمات حمل ونقل لجستیک وجود دارد:
انبار برای محصولات نهایی (به منظور تغذیه زنجیره توزیع تجاری)
انبار برای مواد خام و یا مواد فاسدشدنی
انبار برای تامین نیازهای مصرف کننده
انبارهای تحت مدیریت فروشندگان(Vendor-managed inventory)
۱-۲-سکوهای خرده بار یا سکوهای متقاطع (cross-docking )
این گروه از زیرساختهای شبکه خدماتی لجستیک حمل ونقل، زیربنایی برای تخلیه کالاهای گردآوری شده (توسط کامیونهای کوچک- DeliveryFleet)، و تخلیه و دسته بندی (sorting) سریع آنها و بارگیری فوری (در کامیونهای بزرگتر و یدک کشها) به منظور حمل به سکوهای ترانزیت- هاب (Hub) و یاحمل به مقصد نهایی است. این نوع انبارها یا به اصطلاح سکوهای خرده بار نقش مهمی در کارایی حمل و نقل به ویژه جلوگیری و کاهش عملیات یک سر خالی کامیونها داشته که امروزه یکی از مشکلات جدی عدم بهره وری در ناوگان حمل و نقل جاده ای است.
در مورد سکوهای متقاطع یا خرده بار باید اضافه کرد که مثلا در سرتاسر اروپا یک شبکه عظیم از شرکتهای حمل و نقل متصل به تعدادی انبارهای مرکزی (Hub) و انبارهای فرعی محلی (Spoke) وجود دارد که کار توزیع انواع کالاها را به عهده دارد. نقطه مشترک این کالاها؛ یکپارچه سازی این کالاها در پالت است. به این شبکه عظیم Pallet Network میگویند. این شبکه به قدری وسیع است که قواعد یکنواختی برای رد و بدل کردن پالتها بین شرکتهای عضو خود تدوین کرده است. جالب این است که این شبکه عظیم از یک گروه یا شرکت واحد تشکیل نشده بلکه چندین و چند شرکت غیر وابسته حول یک نظام واحد با هم همکاری میکنند.
۱-۳-سکوهای ترانزیت Transit platforms ( (Hub
سکوهای ترانزیت یا هاب در واقع نقاط مرکزی ترانسشیپ (انتقال بار از یک وسیله به وسیله نقلیه دیگر) در ساختار شبکه ای حمل ونقل است. این سکوها به نحوی استقرار مییابد تا قادر باشد به چندین گیرنده و یا فرستنده کالا خدمات ارایه کنند. این سکوها عملا به صورت قطبی عمل میکنند که دسترسی به اقمار متعددی دارند که اصطلاحا Hub & Spoke نامیده میشوند.
البته Hub & Spoke در لغت به معنای مرکز و پره های چرخ دوچرخه است، و در حمل و نقل این واژه به مثابه سیستمی تلقی میشود که از یک قطب یا مرکز اصلی و تعدادی مراکز اقماری وابسته به آن تشکیل میشود.
۱-۴-مراکز لجستیک (Logistic Centers)
کاملترین نوع زیرساخت شبکه خدماتی لجستیک در حمل و نقل، مراکز لجستیک است. این مراکز از محوطه های مجهزی تشکیل میشوند که در آنها تمام فعالیتهای مرتبط با حمل و نقل، لجستیک و توزیع کالا هم در حمل ونقل داخلی و هم در ترانزیت و حمل ونقل بین المللی توسط عوامل و متصدیان مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. نکته مهم در مورد مرکز لجستیک آن است که این مراکز توسط یک نهاد واحد (چه دولتی و چه خصوصی) اداره میشوند و تجهیزات مراکز لجستیک بسیار متنوع و کامل بوده و کلیه عوامل و متصدیان عملیاتی اعم از حمل و نقل، لجستیک و توزیع به آن دسترسی دارند.
جدول ۱- خلاصهای از انواع شبکههای خدماتی لجستیک در حمل و نقل جادهای
نوع زیرساخت | نقش و عملکرد |
۱- انبارها
Warehouses |
به منظور تکمیل خدمات حمل و نقل پشتیبان تولید/توزیع (inbound /outbound)، ۴ نوع انبار مختلف به این منظور وجود دارد:
|
۲- سکوهای خرده بار یا سکوهای متقاطع
(cross-docking ) |
زیربنایی برای تخلیه کالاهای گردآوری شده (توسط کامیونهای کوچک- DeliveryFleet)، دسته بندی (sorting) سریع آنها و بارگیری فوری آنها (در کامیونهای بزرگتر و یدککشها) به منظور حمل به سکوهای ترانزیت- هاب (Hub) و یا حمل به مقصد نهایی هستند. |
۳- سکوهای ترانزیت (هاب)
Transit platforms (Hub) |
نقاط مرکزی ترانسشیپ (انتقال بار از یک وسیله به وسیله نقلیه دیگر) در ساختار حملونقل که به چندین گیرنده و یا فرستنده کالا خدمات ارایه میکنند. (بهصورت قطب و اقمار- Hub & Spoke) |
۴- مراکز لجستیک
(Logistic Centers) |
مراکز لجستیک محوطه های مجهزی هستند که در آنها تمام فعالیتهای مرتبط با حمل و نقل، لجستیک و توزیع کالا هم در حملونقل داخلی و هم در ترانزیت بینالمللی توسط عوامل و متصدیان مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. |
در طول دو دهه گذشته مفهوم لجستیک در صنعت حمل و نقل جاده ای به شکلی فزاینده در حال طرح و تکوین بوده است.آفکو | مرجع حمل و نقل بین المللی
امتیاز این نوشته
امتیاز
امتیاز