اگرچه کشف و استفاده از نفت به سال‌ها قبل برمی‌گردد، اولین بهره‌برداری تجاری مدرن از نفت به تولید پارافین توسط جیمز یانگ در سال 1850 برمی‌گردد. صادرات نفت از برمه، که در آن زمان مستعمره بریتانیا بود، در اوایل دهه 1850 آغاز شد. نفت با کشتی های قدیمی با استفاده از کوزه های سفالی بزرگ به ساحل رودخانه منتقل می شد و سپس برای حمل به انگلستان در مخازن قایق ریخته می شد.

در دهه 1860، میادین نفتی پنسیلوانیا به تامین کننده اصلی نفت تبدیل شد. اولین چاه نفت در ایالات متحده در سال 1859 در آنجا حفر شد و در ابتدا حدود ده بشکه در روز تولید می کرد. ظرف دو سال، میدان Titusville پنسیلوانیا 3000 بشکه نفت در روز (480 متر مکعب در روز) تولید کرد.

آغاز پالایش و تصفیه نفت برای روغن چراغ به جای روغن نهنگ که تا آن زمان بسیار پرکاربرد و گران بود، نیاز به صادرات نفت را پدید آورد.

قایق های بزرگ در ابتدا برای حمل نفت پنسیلوانیا در بشکه های چوبی 40 گالن (150 لیتری) ایالات متحده استفاده می شدند. اما حمل و نقل بشکه ای مشکلات متعددی داشت. اولین مشکل وزن بود. بشکه خالی استاندارد 64 پوند (29 کیلوگرم) وزن داشت که به این معنی بود که هر بار که جابجا می شد نفت کمتری حمل می شد. بشکه ها نیز در بسیاری از موارد نشت می کردند. در نهایت، خود بشکه ها بسیار گران بودند. به عنوان مثال، در سال های اولیه صنعت نفت روسیه، خرید بشکه نیمی از هزینه تولید نفت را تشکیل می داد. به همین دلیل بشکه های نفت جای خود را به خطوط لوله نفت برای انتقال نفت به مناطق مجاور و تانکرهای بزرگ نفتکش برای انتقال نفت به مناطق دورافتاده دادند.

تاریخچه ساخت و تکامل تانکرهای نفتی

اولین تانکرهای نفتی دو مخزن بادبانی بودند که در سال 1863 در انگلستان ساخته شدند. اولین نفتکش یک کشتی اقیانوس پیما به نام Vaderland بود که توسط یک شرکت نفتی بزرگ بریتانیایی در سال 1873 طراحی و ساخته شد.

اگرچه همه این پیشرفت ها بسیار سریع اتفاق افتاد، اما به دلیل نگرانی های ایمنی تا سال 1877 از آنها استفاده چندانی نشد.

تانکرهای مدرن بین سال‌های 1877 و 1885 ساخته شدند. اما با چالش‌های زیادی مواجه شدند. نگرانی اصلی این بود که محموله و بخارات به خوبی از موتورخانه خارج نشوند تا از آتش سوزی جلوگیری شود. چالش دیگر انبساط و انقباض بار به دلیل تغییرات دما و ایجاد راهی برای تهویه مخازن بود. با پیشرفت علم و فناوری، این چالش ها تا حد زیادی برطرف شده است.

زرتشت اولین نفتکش موفق در جهان است

در سال 1876، لودویگ و رابرت نوبل، برادران آلفرد نوبل، شرکت برانوبل (مخفف برادران نوبل) را در باکو، آذربایجان تأسیس کردند که تا اواخر قرن نوزدهم یکی از بزرگترین شرکت های نفتی در جهان بود. زرتشت اولین نفتکش جهان توسط برادران نوبل ساخته شد. این کشتی در سوئد طراحی و سپس به شرکت نوبل در آذربایجان تحویل داده شد.

طرح زرتشت به قدری موفق بود که در سالهای بعد به طور گسترده مورد مطالعه و کپی برداری قرار گرفت. در اکتبر 1878، شرکت نوبل دو مدل دیگر از نفتکش‌های بودا و زراستر را طراحی کرد. مخزن نفت یکی در جلوی کشتی و دیگری در عقب قرار داشت. برخلاف سایر نفتکش های کوچک نوبل، این دو مدل برای حرکت از دریای بالتیک، دریاچه لادوگا، دریاچه اونگا و رودخانه ولگا از سوئد به سمت دریای خزر ساخته شده اند.

ساختار نفت‌کش‌ها

از لحاظ ظاهری نفت‌کش‌ها با کشتی‌های فله بر که برای حمل موارد مختلف استفاده می‌شوند تفاوت ندارند. اما از لحاظ ساختاری به دلیل اینکه نفت ماده قابل احتراق است و امنیت در حمل و نقل آن حرف اول را می‌زند، دارای تفاوت‌هایی هستند.

برعکس کشتی‌های فله‌بر که دارای دریچه‌های بزرگ در روی مخازن هستند، دریچه در این کشتی‌ها بسیار کوچک است و تنها برای بازرسی مخزن مورد استفاده قرار می‌گیرد. عمل تخلیه نفت هم از طریق همین دریچه اما با پمپ‌های بسیار قدرتمند انجام می‌شود.

همچنین از لحاظ امنیتی طبق یک قانون بین‌المللی که در سال ۱۹۸۴ تصویب شده، کلیه کشتی ‌های نفت ‌کش‌ باید دارای بدنه‌های دوجداره باشند تا از لحاظ ایمنی و محیط زیستی تأیید شده و شرکت‌ها بتوانند از آنها استفاده نمایند.

بزرگترین نفت کش‌های دنیا

ناک نویس

یکی از عریض‌ترین و سنگین‌ترین کشتی‌ های نفت کش که تاکنون ساخته شده، یک تانکر حمل نفت به نام ناک نویس بود. ناک نویس، در واقع یک ابر تانکر بود که سرانجام در سال ۲۰۰۹ از رده خارج شد. ناک نویس بزرگترین جسمی بود که توسط انسان ساخته شده و در حال حرکت بود.

ناک نویس ابتدا در سال ۱۹۷۹ توسط شرکت Sumitomo در ژاپن ساخته شد. در سال ۱۹۸۸ کشتی در طول جنگ ایران و عراق به شدت آسیب دید و در تنگه هرمز غرق شد، اما بازیابی و تعمیر شد و بعداً تحت عنوان Happy Giant به صحنه بازگشت. وی بعداً توسط یورگن جاهره نروژی در سال ۱۹۹۱ خریداری شد و به نام Jahre Viking تغییر نام یافت و ۱۳ سال دیگر خدمت کرد. سرانجام توسط اولسن تانکرز خریداری شد و نام آن را به ناک نویس برگرداند.

سوپر نفت‌کش‌های کلاس تی آی

از بزرگترین کشتی های نفت کش دنیا که هنوز در حال کارند، ابرتانکرهای کلاس TI هستند. ناوگان Tankers International L.L.C متشکل از TI آفریقا ، TI آسیا ، TI اروپا و TI اقیانوسیه است. این مگاتانکرها در کره جنوبی در سال ۲۰۰۳ برای شرکت هلسپونات (Hellespont) ساخته شده است.

این کشتی‎های TI ابتدا Hellespont Alhambra ، Hellespont Fairfax ، Hellespont Metropolis و Hellespont Tara نامگذاری شدند اما توسط گروه کشتی سازی بلژیکی در سال ۲۰۰۴ خریداری شدند و به این ترتیب نام‌های جدیدی به آنها داده شد. TI آسیا و TI آفریقا در سال ۲۰۱۰ به کشتی های ذخیره کننده نفت FSO تبدیل شدند. با این حال، TI اروپا و TI اقیانوسیه در حال کار هستند.

البته کمپانی‌های دیگر با کشتی های نفت کش‌ غول پیکر در حال فعالیت هستند، اما این دو مدل در تاریخ ساخت نفت‌کش به عنوان بزرگترین‌ کشتی‌های صنعت حمل و نقل دریایی به شمار می‌آیند.

منبع: ستاره آبی دریا

فناوری حمل و نقل نفت با استفاده از تانکرها در کنار صنعت نفت تکامل یافته است. هم کشورهای صادرکننده و هم کشورهای واردکننده نفت مجبور به استفاده از این وسایل حمل و نقل برای انتقال نفت هستند.

آفکو | مرجع حمل و نقل بین المللی